Verspreiding: Afrika (Algerië, Chad, Egypte, Libië, Mauritanië, Somalië, Soedan en Tunesië) en Azië (India, Israël, Pakistan, Saudi Arabië en Jemen).
Wereldwijd leven er zo’n 550 soorten schorpioenen. Het merendeel is ongevaarlijk voor de mens. In Afrika leven 5 soorten gevaarlijke schorpioenen de Sahara schorpioen is daar een van. Zij is verantwoordelijk voor 80% van de ernstige steekincidenten en zij is tevens verantwoordelijk voor 95% van de steken met een dodelijke afloop. Zij wordt algemeen beschouwd als de gevaarlijkste schorpioen ter wereld. Het probleem met de Sahara schorpioen is dat zij veelvuldig voorkomt in de buurt van menselijke nederzettingen, waardoor de kans op een steek groot is.
Het gif is een neurotoxine. Het tast de zenuwen aan.
De sterkte van het gif is te vergelijken met het gif van een cobra. De totale hoeveelheid gif is echter veel kleiner dan die van de cobra. Schorpioenen zijn vooral gevaarlijk voor kleine kinderen. In Mexico bijvoorbeeld komen zelfs veel meer kinderen om het leven door schorpioenensteken dan door de daar talrijk voorkomende gifslangen.
Steken van de Sahara schorpioen lopen voor
- 1% dodelijk af voor volwassenen
- 5% dodelijk af voor leeftijd 5 - 16 jaar
- 20 % dodelijk af voor jongere kinderen
De hoeveelheid gif van een Sahara schorpioen die nodig is om met 50% zekerheid binnen 24 uur te overlijden, ten gevolge van het gif, bedraagt 0.40 - 0.75 mg per kg. In andere woorden de LD50 (lethale dosis) is 0.40 - 0.75 mg/kg. Als bij een mens van 10 kg tussen de 4 en 7.5 mg gif ingespoten wordt dan heeft deze een kans van 20% om daar aan te overlijden als er niet snel medische hulp wordt ingeroepen. Met de juiste medische hulp neemt de kans op overleven enorm toe.
De dosis gedroogd gif die een Sahara schorpioen produceert ligt tussen de 0.8 - 7 mg. Uit deze gegevens blijkt dat schorpioenen voor kinderen gevaarlijk kunnen zijn.
Opmerkelijk is dat de hoeveelheid gif per exemplaar, van dieren uit de natuur veel hoger is dan de hoeveelheid gif die in gevangenschap gehouden dieren in hun gifklier bezitten.
Het gif van een cobra heeft een LD50 van 0.40 mg/kg. Een cobra kan per beet tussen de 170-325 mg gif produceren. En is daarmee bij een serieuze beet ook voor volwassenen gevaarlijk. Gelukkig zijn cobra’s weinig bijtlustig en zullen zij bij een verdedigingsbeet zelden hun gif gebruiken.
Vergiftigingsverschijnselen bij een steek van de Sahara schorpioen:
- hevige pijn op plaats van de steek
- brandende pijn op steekplek
- zweten
- kwijlen
- braken soms met bloed erin
- ernstige ademhalingsproblemen
- verlamming
- soms de dood
| |  |
Bij kleine dieren treedt de dood binnen 2-3 minuten op. En bij grotere dieren tussen de 2 en 20 uur.
Voortplanting
Schorpioenen zijn eierlevendbarend, de jongen kruipen direct na het leggen uit hun eivlies. De dracht kan tot 12 maanden duren. Schorpioenen kunnen net als slangen na een enkele paring meer dan 1 legsel produceren. Dit kan soms jaren voortduren.
Schorpioenen kunnen zich ook parthenogenetisch (maagdelijke bevruchting = zonder tussenkomst van een mannetje) voortplanten. Het aantal jongen varieert van 1 tot 105 stuks. Gemiddeld worden 26 stuks geboren. Komen de jongen voort naar aanleiding van een paring dan is de sex ratio 1:1. Er worden dus net zoveel mannetjes als vrouwtjes geboren. Parthenogenese kan plaats vinden bij gebrek aan een mannetje.
De jongen worden tot aan de eerste vervelling (duurt circa 14 dagen) op de rug van het vrouwtje meegedragen. De jongen zijn wit van kleur. Na de eerste vervelling krijgen de dieren hun gele kleur en gaan ze ieder hun eigen weg. De meeste schorpioenensoorten leven solitair. Ze zijn zelfs kannibalistisch van aard en zullen elkaar gewoon opeten. Het terrarium met daarin een schorpioen moet altijd zo gebouwd zijn dat ook baby schorpioenen daaruit niet kunnen ontsnappen. Zodra de jonge schorpioenen hun moeder verlaten hebben hebben zij van nature een sterke uitzwermdrang en zoeken zij een veilige plek om te wonen. Geslachtsrijpe leeftijd wordt bereikt, afhankelijk van omgevingstemperatuur en voeding tussen de 1 en 3 jaar.
Overleven Sahara schorpioenen ons klimaat?
Het Nederlandse klimaat buiten is niet geschikt voor schorpioenen om daar de winter te overleven. Vindt een schorpioen echter een plek waar het wel warm is, bijvoorbeeld in een tropische kas, verwarmingsketel, etc. dan kan zij onze winters daar overleven. Zelfs de achterkant van een gewone koelkast is warm genoeg voor een schorpioen om te overleven. Voedsel is geen probleem gezien de vele insecten en spinnen die in en rond onze huizen leven.
Wat te doen bij een steek.
- Raak niet in paniek. Realiseer je dat de kans op overleven groot is.
- Leg een bandage aan. Meestal wordt het slachtoffer in de ledematen gestoken. Leg op de steekwond een rek verband aan. Zwachtel het lichaamsdeel zo strak in dat er nog een vinger tussen de wikkels gestoken kan worden. Het gif wordt hiermee belemmerd zich vrijelijk door het lichaam te bewegen.
- Beweeg het gestoken lichaamsdeel zo min mogelijk. Leg bijvoorbeeld een mitella aan.
- Gebruik geen aspirine om de soms helse pijnen tegen te gaan. Neem desnoods een paracetamol tablet.
- Ga zo snel mogelijk naar een ziekenhuis en verzoek de behandelende arts de vergiftiging symptomatisch te behandelen. Dit kan zelfs kunstmatige beademing inhouden voor enige tijd.
- Laat de behandelende arts contact opnemen met het RIVM, Havenziekenhuis Rotterdam en SERPO voor aanvullende informatie m.b.t. de vergiftiging.
Steek voorkomen.
Schorpioenen zijn nacht actieve dieren. Loop ‘s nachts niet met blote voeten waar schorpioenen verwacht kunnen worden.
Laat kleding en schoeisel niet slingeren en controleer deze alvorens ze aan te trekken.
Schorpioen wonen niet in de buurt van mensen omdat zij de mens zo aardig vinden. De liefde gaat door de maag. Door de mens achtergelaten voedselresten e.d. lokken insekten en andere dieren die op hun beurtweer schorpioen aan trekken. Zorg daarom voor een propere omgeving. Zodat de schorpioen daar niet zijn eten kan vinden.
Schorpioenen zoeken.
Schorpioenen zullen zich verstoppen in de kleinste gaatjes en spleten. ‘s Nachts zullen zij zich verplaatsen. Zoeken met een zaklantaarn is dan handig. Nog veel handiger is te gaan zoeken met een ‘black light’ (soort discolamp) lamp. Hierdoor beschenen lijkt het ofdat schorpioenen licht afgeven. Ze zijn dan opvallend helder groen/blauw van kleur. Als de te doorzoeken ruimte volledig donker is en we zetten de ‘black light’ aan dan zijn schorpioenen hierdoor zeer goed zichtbaar. | |
Bij black light licht wordt een schorpioen in het donker goed zichtbaar. |
Schorpioenen vangen.
- Een veilige methode is gewoon een groot glas over het dier heen te zetten en dan een bierviltje of iets dergelijk onder het glas te schuiven en zo het dier in te sluiten. RAAK NOOIT de schorpioen met de handen aan, ze kunnen heel snel toesteken.
-
Preventief kunnen ook kakkerlakken lokdoosjes neergezet worden langs plinten en onder kasten met de hoop dat de schorpioen daar in loopt. Pas wel op bij de controle van deze doosjes daar de schorpioen alleen vastgeplakt zit in het doosje maar wellicht nog levend is en nog kan steken.
-
Verdelgingsmiddelen tegen mijten en dergelijke zijn ook dodelijk voor schorpioenen.
-
Een aantal woningen zijn op last van de gemeente Brielle door een ongedierte bestrijdingsdienst onder handen genomen. Hoewel dit accuraat verlopen is het niet voor de volle 100% zeker dat alle schorpioenen hierbij het leven hebben gelaten. Het advies is dan ook om verdacht te blijven op jonge schorpioenen.
-
Mocht er onverhoopt toch nog een schorpioentje rondlopen probeer deze dan te vangen. Waarschuw verder hulpverlenende instanties om bevestigd te krijgen of het inderdaad een gevaarlijke soort schorpioen is en om na te gaan of er nog meer exemplaren rondzwerven. Trap niet het dier dood zodat er aan de vetvlek niets zinvols meer valt te herkennen!
-
Lukt het vangen niet ga dan niet het dier opdrijven. Blijf het dier in de gaten houden en laat hulpverleende instanties waarschuwen die het dier alsnog op veilige wijze kunnen gaan vangen. Blijf ten alle tijden op veilige afstand van de schorpioen.
Wie is verantwoordelijk.
Een houder* van een dier is ten alle tijden verantwoordelijk voor de gevolgen, voortkomende uit de gedragingen, van een dier dat onder zijn beheersmacht staat. Als zich een calamiteit voordoet, door dat dier, dan is de houder daarvoor verantwoordelijk. Tenzij aangetoond kan worden dat hij alles gedaan heeft wat redelijkwijs van hem verwacht kan worden om een calamiteit te voorkomen. Door bijvoorbeeld het dier in een deugdelijk verblijf te houden, op het verblijf aan te geven dat er een gevaarlijk dier in gehouden wordt, en er voor te waarschuwen. De ruimte waar het dier gehouden wordt op slot te houden. Ander voorbeeld is een bordje aan de deur met de mededelingen dat je hond bijt als je het erf onbevoegd betreedt. Gaat er dan toch nog iets mis doordat een inbreker onuitgenodigd binnenkomt, en deze flink gebeten wordt dan ligt de verantwoordelijkheid niet bij de houder.
Kortom als een schorpioen uit een terrarium ontsnapt, is de houder voor de gevolgen daarvan verantwoordelijk. Verder is deze ook strafbaar volgens artikel 425 Wetboek van Strafvordering omdat een gevaarlijk dier niet ongevaarlijk gehouden wordt. Want dan had de ontsnapping immers niet plaats kunnen vinden.
* De houd(st)er hoeft niet per definitie ook de eigenaar te zijn. Als een dier, bijvoorbeeld een hond, uitgelaten wordt is degene die de hond uitlaat op dat moment de verantwoordelijke.
Discussie wel of niet verbieden gevaarlijke dieren.
De ontsnapping van slangen en schorpioenen doet telkens weer de vraag opwaaien of het houden van dit soort dieren in Nederland verboden moet worden.
De commotie rond de vermeende Lanspuntslang in Enkhuizen zal bij velen nog in het geheugen staan.
Voor de mening van "SERPO" klik hier
© SERPO 2003
